Usprawiedliwienie niestawiennictwa w sądzie
Wezwanie na termin rozprawy często powoduje stres, strach i inne emocje, ze względu na to, że często osoby wezwane nie wiedzą jak zachować się w sądzie, nigdy wcześniej tam nie były, boją się nie tylko sądu, ale i pełnomocników, prokuratora i innych profesjonalistów, którzy mogą zadawać pytania, na które nie znamy odpowiedzi. Zdarza się, że termin rozpraw koliduje osobie wezwanej z wcześniej zaplanowanymi czynnościami – obowiązkami służbowymi, których nie można przełożyć, wyjazdem, urlopem itp. Wówczas należy sporządzić do Sądu pismo z wnioskiem o usprawiedliwienie nieobecności, wskazując powody niemożności stawiennictwa i najlepiej załączyć na to dowody – dokumenty potwierdzające wyjazd, rezerwację itp.
Równie często, na wyznaczony termin rozprawy, osoba wezwana nie może stawić się ze względu na okoliczność nagłą, nieprzewidzianą, jaką jest choroba. W tym przypadku, jako dowód na usprawiedliwienie nieobecności nie wystarczy zwykłe zwolnienie lekarskie, wystawione przez lekarza pierwszego kontaktu, bowiem zarówno przepisy postępowania cywilnego (art. 2141 k.p.c.), jak i karnego (art. 117 § 2a k.p.k.) nakładają obowiązek przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego niemożność stawienia się wystawionego przez lekarza sądowego. Jednakże, aktualnie, w czasie epidemii spowodowanej koronawirusem i rozprzestrzeniającej się choroby SARS-CoV-2, złagodzono ten obowiązek. Zgodnie z art. 91 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 roku o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 „W okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 usprawiedliwienie niestawiennictwa przed sądem z powodu choroby nie wymaga przedstawienia zaświadczenia lekarza sądowego, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 15 czerwca 2007 r. o lekarzu sądowym”. Oznacza to, że do usprawiedliwienia nieobecności, a zatem uniknięcia ewentualnej kary grzywny za nieusprawiedliwione niestawiennictwo bądź uniknięcie innych skutków prawnych wystarczające jest przedłożenie zaświadczenie lekarskie wystawionego przez lekarza pierwszego kontaktu.
Przepis ten ma szczególne znaczenie w związku z tym, że już od ponad miesiąca sądy wróciły do normalnej pracy, wyznaczają rozprawy, procedują, orzekają, jednak nie każdy może wziąć osobisty udział w rozprawie ze względu na stan zdrowia. Podkreślić w tym miejscu należy, że ww. przepis obowiązuje w czasie epidemii, ale nie ogranicza się jedynie do chorób związanych z koronawirusem. Dotyczy wszelkich chorób uniemożliwiających osobisty udział w rozprawie i ma za zadanie ograniczenie przemieszczania się osób, w tym osób chorych do lekarza sądowego, by uniknąć rozprzestrzeniania zachorowań. W piśmie usprawiedliwiającym nieobecność, oprócz zaświadczenia od lekarza potwierdzającego niemożność z powodu choroby, warto wskazać na ww. przepis łagodzący obowiązek przedstawienia zaświadczenia od lekarza sądowego, by uniknąć ewentualnych nieporozumień z sądem.